Carl Hovland ve İkna Deneyleri

by Ansiklopedi - Comment is Closed

Carl Hovlan ve İkna Deneyleri

Yazarlar: Cem Yaşın & Can Cengiz

İlgili Maddeler:Paul Lazarsfeld

Carl Hovland, sosyal psikolojik deneyleri ikna çalışmalarına taşıyarak iletişim bilimlerinde önemli metodolojik gelişmelere ön ayak olmuş, bir alt disiplin olarak kişilerarası iletişim alanını geliştirmiştir. İkna deneylerinden çıkardığı sonuçlar sayesinde, Paul Lazarsfeld ile birlikte, sınırlı etki kuramının gelişiminde önemli bir rolü olmuştur.

“İletişim bilimlerinin kurucu figürlerinden biri olan, Yale’li psikolog  Carl Iver Hovland (1912–

Hovland, hem doktora eğitimi sırasında hem de doktorası bitip Yale’de çalışmaya başladıktan sonra Hull’un deneysel araştırmaları içinde yer almıştır. Hull bu çalışmalardan çoğunu İnsan İlişkileri Enstitüsü (The Institute of Human Relations) bünyesinde gerçekleştirmiştir.  Enstitü deneylerinin maliyeti büyük oranda Rockefeller Vakfı tarafından karşılanmıştır. Hull’un desteği Hovland’ın akademik ilerlemesini hızlandırmıştır. “Hovland 1937 yılında yardımcı doçent, 1941 yılında lisansüstü program koordinatörü, 1943 yılında doçent, 1945 yılında, 33 yaşında ise, profesör ve psikoloji bölümü başkanı olarak hızla yükselmiştir” (Schenk, 2008: 2144). Hull’un motivasyon kuramı, Pavlov’un şartlanma kuramı ile işlevsel davranışçılığın birleşimiydi. “Hull, denek olarak beyaz fareleri kullandığı hayvan öğrenmesi ile ilgilenmekteydi. Hovland ve arkadaşları insanların öğrenme yetileri hakkındaki önermelerin, hayvan öğrenmesine uygulanan aynı prensiplerden çıkabileceğini gösterdiler” (Rogers, 1994: 360). “Yale İletişim Araştırma Programı’nda Carl Hovland ve arkadaşları, tutum değişikliğinin öğrenme kuramlarının arkasındaki ana itici güç oldu” (Werder, 2009: 57).

Dünya Savaşı’nın başında Amerikan ordusu üzerine yapılan sosyal bilim araştırmaları, askerlerin morallerini ve savaşmak isteklerini değerlendirmek amacıyla organize edildi. Önceleri Birleşik Devletler Ordusu ‘Moral Birimi’ olarak adlandırılan birim, sonrasında ‘Enformasyon ve Eğitim Bölümü’ olarak adlandırıldı. Bölümün başında Harvard Üniversitesi’nden sosyoloji profesörü olan Samuel Stouffer vardı. Araştırma biriminden sorumlu olan General Fredrick Osborn, araştırmaları askerlerin değil, askeri hiyerarşi dışında kalan sivil uzmanların yürütmesine karar verdi. Hovland’ın Pentagon’da Stouffer ile karşılaşması ile kariyerinde farklı bir dönem başlar. Hovland, Yale Üniversitesi’nin izniyle Amerikan ordusunda deneysel araştırmaların başına getirilmiştir. “Araştırma Birimi iki ana grup içinde organize olmuştur: Leonard Cottrell’in başında olduğu saha araştırma (survey) grubu ve Carl Hovland’ın başında bulunduğu deney grubu” (Rogers, 1994: 365). Araştırmalarda tek ve çift yönlü aktarım, korkuya başvurma, kaynağın güvenilirliği gibi kriterler kullanılmıştır. Filmlerin askerler üzerinde tutum değişikliğinde gücünün sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Niçin Savaşıyoruz filmini seyreden deney grubunda, savaşmak isteyenlerin oranı %41 iken, kontrol grubunda, küçük bir farkla savaşmak isteyenlerin oranı %38’dir” (Rogers, 1994: 370). Carl Hovland, savaş sonrası Yale Üniversitesi’ne geri dönmüş ve 1961’de ölümüne kadar ikna deneylerine devam etmiştir. Bu deneylerden çıkan sonuçlar iletişim araştırmalarında önemli metodolojik ve kuramsal kazanımlar sağlamıştır.

  • Hovland, Paul Lazarsfeld ile birlikte sınırlı etki savını destekleyecek bulgular elde etmiştir.
  • Korkunun, tutum değişikliğinde belirli bir ölçüde etkili olduğunu tespit etmiştir.
  • Deneylerde, mesajın kaynağının ikna sürecinde önemli olduğu ortaya çıkmıştır.
  • Tek yanlı içeriğin eğitimsiz izleyicide, iki yanlı içeriğin (karşı argümanın zayıf, desteklenen savın güçlü sunumunda) eğitimli izleyicide tutum değişikliğine sebep olduğunu tespit etmiştir.

Kaynakça

Donsbach, W. (2008). The international encyclopedia of communication. Malden, MA: Blackwell Pub.

Hovland, C. I., Lumsdaine, A. A., & Sheffield, F. D. (1949). Experiments on mass communication. Princeton: Princeton University Press.

Hovland, C., & Weiss, W. (1951–1952). The influence of source credibility on communication effectiveness. Public Opinion Quarterly, 5, 635–650.

Hovland, C., Janis, L., & Kelley, H. H. (1953). Communication and persuasion. New Haven, CT: Yale University Press.

Littlejohn, S. W., & Foss, K. A. (2009). Encyclopedia of communication theory. Los Angeles, Calif: Sage.

Kağıtçıbaşı, Ç.(2017). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikolojiye Giriş. 20.Baskı, İstanbul : Evrim.

Rogers, Everett (1994). A History of Communication Study: A Biological Approach. NY: The Free Press.

Schenk, M. (2008) Hovland,Carl I. İçinde: Donsbach, W. The international encyclopedia of communication. Malden, MA: Blackwell Pub.

Werder, O.H. (2009) Attitute Theory. İçinde:  Littlejohn, S. W., & Foss, K. A. (2009). Encyclopedia of communication theory. Los Angeles, Calif: Sage. ss.55-59.