Üçüncü Düzey (Ağ) Gündem Belirleme
Can Cengiz & Cem Yaşın
- Gündem Belirleme Kuramının Tanımı
- Chapel Hill Araştırması ve Gündem Belirleme Kuramının Oluşumu
- İkinci Düzey Gündem Belirleme
- Üçüncğ Düzey (Ağ) Gündem Belirleme Kuramı
İlgili Maddeler: Önceleme Çerçeveleme,
Üçüncü Düzey (Ağ) Gündem Belirleme Kuramı, Gündem Belirleme Kuramının kurucusu olarak kabul edilen McCombs ve doktora öğrencisi Lei Guo’nun çalışmaları ile başlamıştır. İkilinin, 2002 ve 2010 yılları Teksas Valiliği seçimlerinde, geleneksel medya içerikleri ile sosyal medya içeriklerini karşılaştırdıkları çalışma, öncü rolü oynamıştır. Çalışma, Uluslararası İletişim Derneğinin (ICO) 2011 yılında Boston’da yapılan toplantısında sunulmuştur.Gündemi kim belirler? Gündem geleneksel medyadan sosyal medyaya akan olaylardan oluşan bir zaman serisi ile mi yoksa başka bir yolla mı oluşuyor? Guo ve McCombs’a (2011) göre, geleneksel gündem belirleme yaklaşımında medya gündemindeki konu ve niteliklerin dikkati kamu gündemine yönelirken, ağ gündem belirleme yaklaşımında ise konular birbirleri ile ilişkilendirilerek demetler halinde toplanmaktadır.
İnternet ve enformasyon teknolojilerinin ön plana çıkması, üçüncü düzey gündem belirleme kuramlarının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Sosyal medyanın kamuoyu ile olan ilişkisinin niteliği, kuramsal tartışmalar içinde devam etmektedir. Birinci ve ikinci düzey gündem belirleme çalışmalarında geleneksel medyanın gündemindeki konulara ve konuların niteliklerine yönelen dikkatin kamuoyuna transferi, kuramın temel varsayımları arasında yer almıştır. Üçüncü düzey gündem belirleme çalışmalarında ise kamuoyu ve sosyal medya ilişkisi karmaşık bir görünüm sergilemektedir. McCombs ve arkadaşlarına (2014: 789) göre “Sosyal medyada gündem konusu olan mesajlardan bir kısmı, vatandaşların uzun zaman kesitinde ve sıklıkla ilgili olduğu önemli konulara ilişkindir.” Zaman zaman haberler sosyal medya mesajlarının içeriğinde yer alabilmekte, trend-topik olabilmektedir. Nadir de olsa yurttaşların doğrudan izledikleri bir olay ilgi uyandırabilmekte ve yurttaş gazeteciliği bağlamında haber olabilmektedir.
Cheng’e (2016: 319) göre, “Guo ve McCombs (2011a), bir düğümün diğer birçok düğüme bağlanabileceği özelliklerin bilişsel temsilininin yapısına benzeyen ağlara (network) odaklanmıştır. Üçüncü düzey ağ gündem belirleme (third-level network agenda-setting) modeli, söz konusu ağların analizine yoğunlaşır.” Guo ve arkadaşlarının (2019: 565) belirttiğine göre, “Ağ gündem belirleme çalışmaları, gündem belirleme çalışmalarında bir ilerleme olarak görülebilir. Konu ve niteliklerin medya ağlarındaki yoğunlukları, bu unsurların sosyal medya ağlarındaki akışını belirlemektedir” (Guo ve McCombs 2016, 6: Aktaran: Guo ve ark.: 565). Ağ gündem belirleme analizlerinin gelişiminde sosyal medyadan veri çeken ve çekilen verileri analiz edebilen yazılımların önemli bir katkısı olmuştur. Bu yolla enformasyon akışı görselleştirilerek analiz edilebilmektedir. Guo ve arkadaşlarının (2012) “Gündem Belirleme Etkisine Kapsamlı Bir Yaklaşım: Üçüncü Düzey Gündem Belirlemenin Açıklanması” (An Expanded Perspective on Agenda- Setting Effects: Exploring the Third Level of Agenda Setting) başlıklı, alanın ilk örneklerden biri olan çalışmalarında, medya içeriklerinde niteliklere yapılan vurgu ile insanların zihnindeki nitelik vurgusu, öncelikle klasik tekniklerle bir matriks içinde çözümlenmiştir. Guo ve arkadaşlarının (2012) çalışmasında, niteliklere yapılan vurgu ve içerik analizi gibi ikinci düzey gündem belirleme çalışmalarının yöntemleri kullanılsa da, verilerin çözümlenmesinde gelişen veri görselleştirme çalışmalarından da faydalanılmıştır.
Üçüncü düzey gündem belirleme çalışmalarında yöntemi belirleyen kuramsal kavramlardan biri de yatay (horizontal) ve dikey (vertical) medya ayrımıdır. “Gazete ve televizyon gibi dikey medyalar kitlesel veya genel izleyiciye ulaşır. Radyo sohbetleri, haber programları ve yeni medya türleri gibi yatay medyaların eğilimi ise özel dinleyici gruplarıdır” (Shaw ve ark., 2010: 7). Üçüncü düzey gündem belirleme kuramında dikey ve yatay medya ile ilgili bir diğer kavram da gündem birleştirme (agenda melding) kavramıdır. “Gündem birleştirme, izleyicinin bireysel tercihler ve bilişlere uygun muhtelif kaynaklardan gelen medya gündemini araştırması ve derlemesi sürecidir” (Shaw ve Colistra, 2014: 11 ).
Shaw ve arkadaşlarına (2010: 16) göre “gündem birleştirme ve topluluk birleştirme, içinde yaşadığımız topluluğu, rahat edebileceğimiz hayali bir topluluğa dönüştüren metamorfoz olarak temsil edilmektedir.” Sosyal ağların gündem belirleme etkisini araştıran Neuman ve arkadaşlarına (2014) göre, “Sosyal medyanın ortaya çıkması, gündem belirleme fikrini tersine çevirecek dikkatin yeniden üretimini sağlamıştır. Sosyal medya, kamusal konulardaki kişilerarası iletişimin ve kamusal alanın dinamiklerinin önemli bir parçası olmuş bulunmaktadır” (Neuman ve ark.: 195) Ayrıca şu soruyu araştırma sorusu olarak formüle etmişlerdir: Gündemi kim belirler? Gündem geleneksel medyadan sosyal medyaya akan olaylardan oluşan bir zaman serisi ile mi, yoksa başka bir yolla mı oluşmaktadır?
Geleneksel medya ile sosyal medya ilişkileri, ağ gündem belirleme analizlerinin temel eksenini oluştururken, iki temel varsayım öne çıkmaktadır. Bunlardan ilki, geleneksel medya ile sosyal medya arasındaki ilişkilerin kitle iletişim araçları arası gündem belirleme çalışması olduğudur. Diğer yaklaşım ise, sosyal medyanın bir tür kamuoyu olarak analiz edilebileceğidir. Cheng ve Chang (2015) sosyal medyayı “çevirim-içi kamuoyu” olarak değerlendirmişlerdir. Vargo ve Guo (2017), 2015 yılında, çevirim-içi medya kaynaklarını inceledikleri araştırmada, “kitle iletişim araçları arası ağ-gündem belirleme” ifadesini kullanmışlardır. Hipotezlerini ise geleneksel medya kuruluşları ile siyasal tartışma blogları arasındaki ilişki üzerine kurmuşlardır. Doğu ve Mat’ın 2019 yılındaki çalışması ise, “ Türkiye’deki 15 aylık siyasi gündemi Twitter üzerinden değerlendirmiştir. Ağ görselleştirme ile içerikteki yönelimin yönünün renklendirilmesi, hem ikinci düzeydeki nitelikler için yapılan değerlendirmeyi, hem de bir tür duygu ve anlam (semantic) analizini imkanlı kılmaktadır.
Kaynakça
Cheng, Y. Ve Chan, C.M. (2015), The third level of agenda setting in contemporary China: tracking descriptions of moral and national education in media coverage and people’s minds Int. J. Commun., 9 pp. 1090-1107
Cheng, Y. (2016). The third-level agenda-setting study: an examination of media, implicit, and explicit public agendas in China, Asian Journal of Communication, 26:4, 319-332,
Doğu, B. ve Mat,H. O.(2019). Who Sets the Agenda? Polarization and Issue Ownership in Turkey’s Political Twittersphere . International Journal of Communication 13(2019), 229–250
Doğu,B. Ve Mat, H.O.(2019) Who Sets the Agenda? Polarization and Issue Ownership in Turkey’s Political Twittersphere, International Journal of Communication 13(2019), 229–250.
Guo, L., & McCombs, M. (2011a, May 26–30). Network agenda setting: A third level of media effects. Paper presented at the annual international communication association conference, Boston, MA.
Guo, L., & McCombs, M. (2011b, August 10–13). Toward the third-level agenda-setting theory: A network agenda-setting model. Paper presented at the association for education in journalism and mass communication’s annual conference, St. Louis, MO.
Guo, Lei, and Maxwell McCombs. (2016). The Power of Information Networks: New Directions for Agenda Setting. New York: Routledge.
Guo, L., Mays, k. ve Wang, J. (2019). Whose Story Wins on Twitter?, Journalism Studies, 20:4, 563-584,
doi:10.1177/1077699014550090
Guo, L., Vu, H. T., & McCombs, M. (2012). An expanded perspective on agenda setting effects: Exploring the third level of agenda setting. Revista de Comunicación, 11, 51–58. Retrieved from http://udep.edu.pe/comunicacion/rcom/pdf/2012/Art051-068.pdf
Kaid, L. L., & Holtz-Bacha, C. (2008). Encyclopedia of political communication. Los Angeles: Sage Publications.
Neuman, RW, Guggenheim, L, Mo Jang, Set al. (2014) The dynamics of public attention: Agenda-setting theory meets big data. Journal of Communication 64(2): 194–214.
Shaw, D., McCombs, M. Tran, H. & McKeever, R. (2010). Imagining community: Media agenda setting, social melding, and mediamorphosis, a meta analysis. Proceedings of the 8th International Symposium: Communication in the new Millennium, Anadolu, Turkey. May 23–26.
Shaw, D.L. ve. Colistra, R.F. (2014). Agenda Melding. Encyclopedia of political communication içinde (ss.11-12) Los Angeles: Sage Publications.
McCombs, M., Shaw, D., & Weaver, H. (2014). New directions in agenda-setting theory and research. Mass Communication and Society, 17(6), 781–802. Vol. 94(4) 1031– 1055
Vargo, C.J. Ve Guo, L. (2017). Networks, Big Data, and Intermedia Agenda Setting: An Analysis of Traditional, Partisan, and Emerging Online U.S. News. Journalism & Mass Communication Quarterly.
Vu, H. T., Guo, L., & McCombs, M. (2014). Exploring ‘the world outside and the pictures in our heads’: A network agenda-setting study. Journalism & Mass Communication Quarterly, 91(4), 669–686. doi:10.1177/1077699014550090
,