Deleuze ve Guattari’de Arzu

Hazırlayanlar: Himmet Hülür & Hamit Ölçer

Arzu, Deleuze ve Guattari’nin Kapitalizm ve Şizofreni adlı yapıtında geçen temel kavramlardandır. Deleuze ve Guattari arzunun toplumsal niteliğine ve gerçeklik prensibince işleyen pozitif bir süreç olduğuna işaret etmekle beraber arzunun bizatihi kendine özgü bir üretim rejimine sahip olduğunu dile getirirler. Deleuze ve Guattari’ye (2017, s. 48) göre arzu kavramı bir eksiklik değildir ve ihtiyaçlar tarafından desteklenmeyip aksine ihtiyaçlar arzudan türer. Bu açıdan bakıldığında arzu kavramının alışılagelen yoksunluk eğiliminin bir ifadesi olmayıp üretken yönüyle karşımıza çıkmaktadır.

Kapitalizm beden üzerinden organize olur ve böylece tüm arzu akışlarını ancak yeniden-üretim sistemi içinde dizayn ederek ilerler. Deleuze ve Guattari böyle bir durumda kapitalizmin psikanaliz yoluyla arzunun yatay ve toplumsal bağlantılar kuran dönüştürücü gücünü Ödipalleştirerek söz konusu arzuyu ailesel otorite ilişkisi altında hiyerarşize etmeye çalıştığına vurgu yaparlar. Psikanalistler Ödipus karmaşası yoluyla arzuyu kirletip suçlu kılmıştır.

Arzuyu başka bir şeyin yansıması veya temsili olarak ele alan görüşler, arzunun gerçekliğini anlamaktan uzaktır. Arzu, oluşturduğu bağlantılar yoluyla toplumsal bütünü biçimlendirir. Yaratıcı ve devrimci eylemin temeli olarak arzu, otoriterliğin kaynaklarına meydan okur. Arzunun dönüştürücü gücü, akışların ve oluşların karşısındaki kapitalist öznenin yerleşik biçimlerini sarsar ve bu yönüyle arzu gerçek özneler ortaya çıkarır.

Kaynakça

Colebrook, Claire. (2013). GillesDeleuze (Çev: Cem Soydemir). Doğu Batı Yayınları.

Deleuze, Gilles. (2017). Issız Ada ve Diğer Metinler (Çev: Ferhat Taylan &Hakan Yücefer). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Deleuze, Gilles & Guattari, Felix. (2017). Anti-Ödipus. (Çev: Fahrettin Ege & Hakan Erdoğan &Mustafa Yiğitalp). Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.

Hickey-Moody, A. ve Rasmussen, Mary L. (2009). The Sexed SubjectIn-Between Deleuzeand Butler. Deleuze and Queer Theory, Der.C. Nigianni ve M. Storr, ss. 37-53. Edinburgh: Edinburg UnivetsityPress.

Holland, Eguene. (2013). Deleuze ve Guattari’nin Anti-Oedipus’u(Çev: Ali Utku& Mukadder Erkan).İstanbul: Otonom Yayıncılık.

Kara, Zülküf. (2019). Gerçeklik Arzusu: Toplumsal Kayıt Yüzeyi Olarak Beden.Gerçeklik, Arzu ve Göçebelik Üzerine, Der. Zülküf Kara, ss. . Konya: Çizgi Kitabevi. s. 11-32

Kılıç, Sinan. (2013). Deleuze-Guattari: Şizoanalitik Ontoloji Düzleminde Oedipal Bilinçdışının Yersizyurtsuzlaştırılması. Kaygı, UludağÜniversitesi Fen-Edebiyat Dergisi Felsefe Dergisi, 21(21), s. 95-108.

Kızılay, Şevket Ercan. (2008). Deleuze ve Guattari’deŞizoanaliz ve Arzu.Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı,Yüksek Lisans Tezi.

Zourabichvili, François. (2011). Deleuze Sözlüğü. (Çev: Aziz Ufuk Kılıç). İstanbul: Say Yayınları.